Raynaud Hastalığı Nedir?

Raynaud hastalığı; genellikle stres, soğuk gibi etkilerle el ya da ayak parmaklarındaki kan dolaşımının aniden, geçici olarak durduğu vazospastik bir damar hastalığıdır. Raynaud hastalığında 3 aşamalı renk değişikliği gözlenir. İlk aşamada küçük damarlarda aniden kan akımın durmasıyla parmaklarda beyazlaşma, ardından morarma, en son olarak da kan akımının yeniden başlamasıyla kızarıklık ve şişmenin görülmesiyle karakterizedir. Raynaud hastalığı zaman zaman damar tutulumu ile seyreden romatizmal hastalıklara eşlik edebilir. Bu hastalık kadınlarda, erkeklere göre 9 kat daha fazla görülür.

Raynaud Hastalığı belirtileri Nelerdir?

Raynaud hastalığı olanlarda el ve ayak parmaklarında soğuk ve emosyonel streslerle tetiklenen, spesifik üç evre bulunmaktadır. İlk evrede spazm gelişmiş damarda kan akımının azalmasıyla parmaklarda renk solukluğu oluşur ve beyazlaşma görülür. Parmakların soğuk olması ve hissini kaybetmesi bu aşamada belirgindir. Vazopazmın çözülüp, damarın yeniden genişlemesi ile kan dolaşımı yeniden başlar ve parmaklarda kızarıklık, ağrı ve şişme gibi semptomlar oluşmaya başlar. Bu yaşanan atakların süresi bir dakikadan, saatlere kadar varan sürelerde olabilir. İlerleyen aşamalarda, daha çok romatizmal hastalıklara bağlı olarak gelişen Raynaud hastalığında parmaklarda yara oluşumu, kangren gelişimi görülebilir.

Raynaud Hastalığı Nedenleri Nelerdir?

Raynaud hastalığı nedeni tam olarak bilinmeyen bir hastalıklar sınıfındadır. Soğuğun ve emosyonel stresin etkisiyle küçük çaplı atardamarlarda gelişen vazospazm (damarlarda büzüşme ve daralma) herkesi etkileyebilir.

Fakat Raynaud hastalarındaki spazm oldukça şiddetlidir ve daha uzun süreli devam eder. Raynaud hastalığı nedeninin otoimmun bir hastalık ya da sinir sistemindeki bir sorundan kaynaklanabileceğini öne süren çeşitli çalışmalar yayınlanmıştır. Hastalıklara bağlı olarak gelişen Raynaud fenomeni ise, küçük ya da büyük damar hastalığından kaynaklanabilir. Raynaud nedeni olabilecek hastalıklar ise; CREST sendromu, skleroderma, romatoid artrit gibi romatizmal ve bağ dokusu hastalıkları, akciğer hastalıkları, kol damarlarındaki tıkanıklık, bazı kan hastalıkları, Donma ( frostbite), çeşitli yaralanmalar ve sinir sistemi rahatsızlıklarıdır.

Raynaud oluştuğu zaman sigara içilmesi ve damarlarda spazmı arttıran ilaçların etkisi hastalığın ağırlaşmasına yol açabilir.

Raynaud Hastalığı Tanısı Nasıl Konur?

Hastanın fizik muayenesinde; el parmaklarında oluşan soğuma, beyazlaşma, morarma ve kızarıklık gibi renk değişimleri teşhis konulmasında önemli belirtilerdir. Fakat hastalıklara bağlı olarak gelişen Raynaud fenomeni ile herhangi bir hastalığa bağlı olmadan oluşan Raynaud hastalığından ayırt etmek oldukça zor olur. Hastalara kesin tanı koymak için bazı kan testlerinin yapılması, parmaklardaki kan basıncının ölçülmesi, Doppler ultrason ile damarların ve özellikle soğukta parmaklardaki kan akımının incelenmesi gerekir. Bazı durumlarda biyopsi yapılması ve romatizmal hastalıklardan ayrımın yapılması gerekir.

Raynaud Hastalığı Tedavisi Nasıl Yapılır?

Raynaud hastalığını tamamen tedavi etmek ya da hastalığın gelişimi durdurmak çoğu zaman mümkün değildir. Ancak hastaların yaşam tarzında yapabilecekleri bazı değişimler faydalı etkiler yapabilmektedir. Hastalar özellikle ellerini soğuktan korumalıdır, soğuk havada ellerini eldiven gibi sıcak tutacak malzemelerle sıcak tutmaları gerekir. El parmaklarının enfeksiyonlardan ve travmadan korumak alınacak önlemlerin başında gelir. Raynaud hastalığı olan kişilerin sigara içmemeleri, sigara içilen yerlerden uzak durmaları çok önemlidir. Raynaud hastalığına bağlı gelişen vasospazm ataklarının stresle çok arttığı çalışmalarla kanıtlanmıştır, bu nedenle bu hastaların stresten uzak ve sakin bir yaşam sürmeleri çok önemlidir. Alınacak bu önlemler hastaların yakınmalarını azaltmaya yardımcı olacaktır. Yaşam tarzı değişikliklerinden fayda görmeyen hastalarda, damardaki spazmı engelleyecek kalsiyum kanal blokerleri gibi ilaçlar ve kan sulandırıcılar faydalı olabilir. İleri aşamadaki hastalıkta spazma neden olabilecek sempatik sinirlerin, sempatektomi yada ablasyon yoluyla işlev dışı bırakılmaları, geçici yarar sağlayabilir.

Paylaş: